• De student kan de functies, eigenschappen en toepassingen van eiwitten in onze voeding bespreken
• De student kan de kwaliteit van eiwitten verklaren aan de hand van essentiële en conditioneel essentiële aminozuren, biologische waarde, netto-eiwitbenutting en eiwitaanvulling
• De student kan de stikstofbalans van het menselijk lichaam beschrijven, waarbij opname en uitscheiding van stikstof kunnen worden toegelicht
• De student heeft globaal inzicht in het eiwitgehalte van verschillende voedingsmiddelen.
• De student kan de aanbevolen hoeveelheid eiwit in de Nederlandse voeding aangeven
• De student kan de gevolgen van eiwitondervoeding verklaren

• Aminozuren: verbindingen met een aminogroep (-NH2) en een carboxylgroep (-COOH) en soms S (zwavel)
  
• Door afsplitsing van H2O ontstaat een peptidebinding

• 2 aminozuren: dipeptide
  
• 3 aminozuren: tripeptide
  
• <10 aminozuren: oligopeptide
  
• 10 aminozuren: polypeptide
  

• Essentiële aminozuren: kan het menselijk lichaam zelf niet maken
  
• Conditioneel essentiële aminozuren: kan het menselijk lichaam in bijzondere omstandigheden onvoldoende maken (o.a. bij stress)
  
• Semi essentiële aminozuren: cystine en tyrosine. Deze kunnen uitsluitend uit de essentiële aminozuren methionine en fenylalanine worden gevormd
  
• Niet-essentiële aminozuren (bijv. alanine, glycine, asparagine) kan lichaam zelf maken
  

• Methionine
  
• Valine
  
• Threonine
  
• Fenylalanine
  
• Leucine
• Isoleucine

• Tryptofaan

• Lysine
  

• Histidine (alleen voor zuigelingen)

BW = percentage eiwit van de hoeveelheid geresorbeerde eiwit dat voor vorming van lichaamseiwit wordt gebruikt

• Moedermelk = 100%
• Ei = 96%
• Peulvruchten = 35%

Hoe meer het eiwit lijkt op lichaamseigen eiwitten, hoe hoger de BW.

NEB is een maat voor de verteerbaarheid en opnamemogelijkheid van een eiwit in het lichaam.

• Vaak heeft eiwit met hoge BW ook een hoge NEB
• Uitzondering: bijv. hennepzaad

Plantaardige eiwitbronnen vaak lage BW en nog lagere NEB. Dit komt door de anti-nutriënten.

• Denk aan fytinezuur in brood en noten of overmaakt aan gluten (ook een eiwit).
  

https://rinekedijkinga.nl/veelgestelde-vragen/eiwitten-en-aminozuren/

Het essentiële aminozuur dat het minst aanwezig is in het eiwit, bepaalt de BW. Daarom slim combineren van eiwitten.

• 2/3 plantaardig en 1/3 dierlijk wordt als ideaal gezien

Evenwicht: opname en uitscheiding stikstof is gelijk

• Opname stikstof in de vorm van eiwit in de voeding (30 gram eiwit levert 4,8 gram stikstof)
  

Uitscheiding:

• urine (ca 3,2 gram)
  
• huid (ca 0,8 gram)
  
• feces (ca 0,8 gram)

Bij de vertering van eiwitten komt stikstof vrij.

Is je eiwit-inname te laag, eet je te weinig koolhydraten en vetten, neem je te weinig rust na intensief sporten of bij bijv. brandwonden of griep, dan wordt je stikstofbalans negatief. Je lichaam gaat dan zichzelf "opeten" (spierafbraak).

https://www.muscleconcepts.nl/blog/stikstofbalans-is-belangrijk

0,8 gram per kg lichaamsgewicht = ca 10-15 energieprocent

1 gram eiwit levert 4 kcal

Meer nodig voor vegetariërs (eiwit met minder hoge BW), sporters, zieken e.d.

Eiwit nodig voor:

• lichaamsweefsels, zoals bloedvatwanden
  
• haren, nagels, huid, skelet, gebit
  
• enzymen, hormonen, antistoffen
  
• vervoer in bloed
  
• energie
  

Te weinig eiwit in het bloed:

• Van invloed op colloid osmotische waarde (dus water wordt uit het bloed gezogen)
  

Gevolg: Vochtophoping in weefsels (oedeem)

Kwashiorkor: dunne armpjes en beentjes (spieratrofie) en dik buikje door oedeem. Groeiachterstand en vatbaar voor infecties.

Diffusie van water over een semipermeabel membraan

Semipermeabel

• permeabel= doorlaatbaar
  
• semi= gedeeltelijk
  

Semipermeabel membraan laat niet alle moleculen door

• in dit geval alleen water
• geen in water opgeloste stoffen

In de les van week 3 "trek" je een van de hoofdstukken die behandeld worden deze periode. Om hier vakdidactisch én inhoudelijk mee te oefenen, werk je in week 4 aan de zelfstudieopdracht.

Maak er zelf een informatieve flyer van, door samen te vatten, met plaatjes te werken, naar websites te verwijzen en filmpjes toe te voegen.

De flyers worden in week 5 t/m 8 gebruikt tijdens de lessen. Mail mij de link, dan plaats ik deze op de vaksite.

Email: i.vanalebeek@fontys.nl
Website: www.smore.com
Phone: -